تاثیر خصوصیات خاک و کود بر تبخیر آمونیاک از خاک

به منظور بررسی تأثیر خصوصیات خاک ، نوع و مقدار مصرف کود بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک سه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در طی سال های 1389 و1390 در آزمایشگاه خاک شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش اول شامل ترکیب فاکتوریل سه سطح کربنات کلسیم (5/22، 27 و 35 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در سه تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار کربنات کلسیم خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش مقدار کربنات کلسیم خاک مقدار نیتروژن تبخیر شده به صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 99/11 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره و کم ترین مقدار آن به میزان 31/8 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک به دست آمد. تیمارهای آزمایش دوم شامل ترکیب فاکتوریل سه سطح ماده آلی (صفر، 5/2 و 5 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در سه تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار ماده آلی خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش مقدار ماده آلی خاک مقدار نیتروژن تبخیر شده به-صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 07/11 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک و کم ترین مقدار آن به میزان 03/7 میکروگرم در گرم خاک از کود سولفات آمونیوم به دست آمد. تیمارهای آزمایش سوم شامل ترکیب فاکتوریل چهار سطح رس (5، 10، 20 و 41 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در دو تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار رس خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی-دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش سطوح رس (تا 20 درصد) مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 368/2 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره و کم ترین مقدار آن به میزان 085/1 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک به دست آمد.